XVII Week van de Italiaanse Taal
Onder aegide van de President van de Italiaanse Republiek
De Week van de Italiaanse Taal wordt elk jaar door het cultureel-diplomatieke netwerk van het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking georganiseerd ter promotie van het Italiaans als belangrijke taal voor de klassieke en hedendaagse cultuur. Het evenement vindt plaats in de derde week van oktober rondom een thema dat belicht wordt aan de hand van lezingen, tentoonstellingen, voorstellingen en ontmoetingen met schrijvers en beroemdheden.
Het initiatief kwam in 2001 tot stand via een overeenkomst tussen het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking en de taalacademie Accademia della Crusca in Florence, onder aegide van de President van de Italiaanse Republiek en heeft zich in de loop der jaren verder ontwikkeld mede dankzij de inbreng, naast die van de Italiaanse Culturele Instituten, van de Italiaanse ambassades en consulaten.
De zeventiende editie van de Week van de Italiaanse taal die van 16 t/m 22 oktober 2017 wordt georganiseerd onder aegide van de President van de Italiaanse Republiek is getiteld “L’Italiano al Cinema e l’Italiano nel Cinema” en is gewijd aan de relatie tussen de Italiaanse taal en de film in al zijn facetten en in diverse historische perioden.
Het Italiaans Cultureel Instituut presenteert tien korte films, ter beschikking gesteld door het Centro Nazionale del Cortometraggio (Italian Short Film Center) en zeven speelfilms waarvan drie, “Le ragazze di piazza di Spagna” van Luciano Emmer, “Matrimonio all’Italiana” van Vittorio De Sica en “Mimì metallurgico ferito nell’onore” van Lina Wertmüller, deel uitmaken van een retrospectief dat tot stand kwam dankzij een samenwerking tussen het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking en Istituto Luce Cinecittà.
We zullen een parcours afleggen binnen de taal en de maatschappij van het Bel Paese door het bekijken van filmische werken die ons doen nadenken over de nauwe band tussen de Italiaanse taal en de film en over hun wederzijdse invloeden.
Nationale eenheid en Taalkundige eenheid
Nadat Italië eeuwenlang verdeeld was geweest in een groot aantal staten bereikte het land in 1861 de nationale eenheid die in 1871 werd vervolledigd met de annexatie van de tot dan toe door het Vaticaan bestuurde gebieden.
De nationale eenheid werd voorbereid en voorafgegaan door de eenheid in de literatuur: de door Dante, Petrarca, Machiavelli en Leopardi in het Italiaans geschreven boeken vormden één enkele culturele identiteit die verder ging dan de grenzen tussen de verschillende staten zoals die voor de eenheid op het Italiaanse schiereiland bestonden.
Italië moest meteen het probleem van de taalkundige verdeeldheid onder ogen zien: slechts een geletterde minderheid sprak Italiaans en de meerderheid van de bewoners van het schiereiland was analfabeet en sprak verschillende dialecten al naar gelang de streek van herkomst.
Het proces van taalkundige eenwording is zeer lang geweest en niet eenvoudig. Het werd bevorderd niet alleen door de intensivering van het alfabetisme en het scheppen van onderwijsvoorzieningen van de kant van de opeenvolgende Italiaanse regeringen in de loop der decennia, maar tevens door maatschappelijke fenomenen zoals de migratie vanuit het zuiden naar het noorden van Italië en die van het platteland naar de stad, en de militaire dienst. Maar het is dankzij de pers en, recentelijker, de radio en televisie dat het alfabetiseringsproces wijdverbreid is geraakt ook al werden daarmee ook de zogenaamde “regionale Italianen” geboren als gevolg van de italianisering van de dialecten.
Vóór de televisie, vanaf de komst van de geluidsfilm tot in de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog, heeft ook de film bijgedragen tot het onderwijzen van het Italiaans aan de Italianen, ook al waren de films vlak na de Tweede Wereldoorlog in taalkundig opzicht grotendeels sterk dialectisch van aard en werden de regionale Italianen erin neergezet. Aan deze taalvariëteiten zijn recentelijk nog de door de nieuwe immigranten gesproken taal toegevoegd.
Carmela Callea
Directeur
PROGRAMMA
Maandag 16 oktober 2017, 20.00 uur in LAB 111
Arie Biemondstraat 111, Amsterdam
In samenwerking met LAB 111 en Italian Cineclub Amsterdam presenteert het Istituto Italiano di Cultura per i Paesi Bassi:
“Mimì metallurgico ferito nell’onore” (1972)
Regie: Lina Wertmüller
Cast: Giancarlo Giannini, Mariangela Melato
Film die deel uitmaakt van een retrospectief van Istituto Luce-Cinecittà
“Mimì metallurgico ferito nell’onore” (1972), regie Lina Wertmüller, met Giancarlo Giannini, Mariangela Melato, Luigi Diberti, Turi Ferro en Agostina Belli.
Een wilde, schreeuwerige film vol met spot en uiterst levendige personages die door de regisseur zijn neergezet door middel van een mengeling van emoties en sociologische en ideologische componenten.
Met de mannelijke hoofdpersoon Mimì, een Siciliaanse arbeider die nadat hij ontslagen wordt Sicilië verlaat en werk probeert te vinden in het industriële Turijn van de jaren zeventig, een avontuur dat van het begin af aan mislukt en hem doet terugkeren naar Sicilië, en met de vrouwelijke hoofdpersoon Fiore, een linkse fabriekarbeidster met wie Mimì een kind krijgt, brengt de regisseur een groteske komedie naar het witte doek die draait om de bijna onmogelijkheid de voorouderlijke invloeden uit de weg ruimen.
Met dank aan Minerva Pictures en en aan Istituto Luce
Dinsdag 17 oktober 2017, 19.00 uur in Theater Branoul
Maliestraat 12, Den Haag
In samenwerking met de Zwitserse Ambassade en de Italiaanse Ambassade in Den Haag
presenteert het Istituto Italiano di Cultura per i Paesi Bassi:
“Pane e Tulipani”
Regie: Silvio Soldini (2009)
Cast: Licia Maglietta, Bruno Ganz
Dinsdag 17 oktober 2017, 20.00 uur in het Istituto Italiano di Cultura
Keizersgracht 564, Amsterdam
Scialla! (2011)
Regie: Francesco Bruni
Cast: Fabrizio Bentivoglio, Barbora Bobulova, Filippo Scicchitano, Vinicio Marchioni.
Bruno Beltrame heeft het leven al een lange tijd geleden opgegeven. Hij was vroeger een getalenteerd schrijver en schrijft nu biografieën voor beroemdheden. Hij geeft graag les en dat is te merken aan de vele privélessen die hij geeft. Een van zijn studenten is de vijftienjarige Luca, die vrolijk maar brutaal is. Op een dag duikt de moeder van de jongen op en volgens haar is Luca zijn zoon. De wereld van Bruno komt op zijn kop te staan
Woensdag 18 oktober 2017, 18.00 uur in het Istituto Italiano di Cultura
Vertoning van de documentaire
“1200 Km di bellezza”
van Italo Moscati regisseur, criticus en schrijver.
Geproduceerd door Luce Cinecittà.
Metaforische en tegelijkertijd concrete reis van het zuiden naar het noorden van Italië door regio’s die verschillen van elkaar maar allen van buitengewone schoonheid zijn, rijk aan kunst, poëzie, muziek en volkstradities. De documentaire kwam tot stand op basis van direct uit het film- en fotoarchief van Istituto Luce afkomstige documenten, aangevuld met teksten die zijn geïnspireerd op de dagboeken die beroemde schrijvers zoals Stendhal, Goethe, Mark Twain, Nietzsche, Mary Schelley, Bernhard Berenson, Giovanni Comisso, Dino Buzzati, Carlo Emilio Gadda schreven tijdens hun reis door Italië.
Pauze: Buffet
Woensdag 18 oktober 2017, 20.00 uur in het Istituto Italiano di Cultura
20.00 uur “Le ragazze di Piazza di Spagna” (1952)
Regie: Luciano Emmer
Cast: Lucia Bosè, Marcello Mastroianni
Le ragazze di Piazza di Spagna (Italië, 1952),regie Luciano Emmer, met Lucia Bosé, Cosetta Greco, Liliana Bonfatti, Ave Ninchi, Marcello Mastroianni, Renato Salvatori en Eduardo De Filippo.
Een mengeling van realisme en komedie, het zogenaamde “roze neorealisme”. De film vertelt bij monde van schrijver Giorgio Bassani, vertelstem in de film, over het dagelijks bestaan van Marisa, Elena en Lucia, drie meisjes uit de buitenwijken van Rome. Ze werken als kleermaaksters in een kleermakerij op het Piazza di Spagna en hun bestaan is doordrongen van emotievolle gebeurtenissen, nu eens verdrietige dan weer blijde.
(Carmela Callea)
met dank aan COMPASS FILM SRL
en aan ISTITUTO LUCE
Donderdag 19 oktober 2017, 20.00 uur in NATLAB
Kastanjelaan 500, Eindhoven
In samenwerking met filmcentrum NATLAB presenteert het Istituto Italiano di Cultura per i Paesi Bassi:
“Matrimonio all’italiana” (1964)
Regie: Vittorio De Sica
Cast: Sophia Loren, Marcello Mastroianni
Gebaseerd op het toneelstuk “Filumena Marturano” van Eduardo De Filippo. Film die deel uitmaakt van een retrospectief van Istituto Luce –Cinecittà.
“Het toneelstuk Filumena Marturano waarop de film gebaseerd is, is het beste werk van die zo beroemde toneelschrijver Eduardo. De komedie is gebleven wat het is, de meeste tekst is Napolitaans en de film is een goede film: Eduardo vond er volgens mij niet veel aan (…). Overigens had hij het ook zelf gezegd: een tekst van de toneelplanken naar het witte doek brengen betekent breken met de drie grootheden tijd, plaats en handeling. “Ik wil je niet teleurstellen”, zei ik tegen hem (…). Ik vind het alleen niet leuk dat de zeer recente Oscar voor Ieri, oggi, domani verhinderd heeft dat Sophia Loren de Oscar voor beste actrice heeft gewonnen. Sophia heeft namelijk in Matrimonio all’italiana echt haar beste rol speelt, op zeer hoog niveau”. [uit Vragen aan Vittorio De Sica voor « Un mondo nuovo», Giulio Mazzocchi, in «L’Europa Letteraria», mei 1965].
Marcello Mastroianni vertolkt Domenico Soriano en Sophia Loren vertolkt Filumena Marturano: een verhaal met sterke, eeuwige emoties – het vaderlijke vertolkt door Domenico en het moederlijke door Filumena – dat zich afspeelt in Napels en de onmiskenbare manier van regisseren van Vittorio De Sica weerspiegelt met de commotie, lach en droom die hij zo onovertrefbaar naar het witte doek weet te brengen.
(Carmela Callea)
Met dank aan SURF FILM SRL en aan ISTITUTO LUCE
Donderdag 19 oktober 2017, 20.00 uur in het Istituto Italiano di Cultura
I Vicerè (2007)
Regie: Roberto Faenza
Gebaseerd op de roman “Viceré” van Federico De Roberto
Cast: Alessandro Preziosi, Lando Buzzanca, Cristiana Capotondi, Guido Caprino, Lucia Bosè.
Sicilië, midden negentiende eeuw. De overheersing van de Bourbons staat op het punt te eindigen en daarmee is er een hele wereld in ontbinding en moet deze zich opmaken voor de naderende geboorte van de Italiaanse staat.
Consalvo, de laatste erfgenaam van de Uzeda’s, de familie van de Spaanse onderkoningen, is vanaf de begrafenis van zijn tante Teresa tot aan zijn volwassenheid getuige en hoofdrolspeler van de eeuwigdurende oorlog van zijn familie in de drang naar macht en rijkdom.
En om hun doel te bereiken, aarzelen de familieleden die allemaal een complexe persoonlijkheid bezitten, niet om intriges, strijd en mysteries tot stand te brengen. Dit geldt vooral voor prins Giacomo, de vader van Consalvo, een bijgelovige en tirannieke man die meer geïnteresseerd is in het familie-erfgoed dan in liefde voor hen die hem omringen.
Vrijdag 20 oktober 2017, 20.00 uur bij ACLI Olanda – Utrecht
Retrospectief van korte films “10 Corti in giro per il Mondo” – 10 Films gaan de wereld rond”
Het Istituto Italiano di Cultura presenteert in samenwerking met ACLI Olanda in twee delen een retrospectief van tien korte films die in de laatste jaren door Italiaanse regisseurs zijn gemaakt en ter beschikking werden gesteld door het Centro Nazionale del Cortometraggio (Italian Short Film Center) in samenwerking met het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking. De uiteenlopende selectie met komedie, drama en documentaires biedt een overzicht van de hedendaagse productie van korte films in Italië.
Eerste deel – Vertoning van vijf korte films:
1. Buffet van Alessandro D’Ambrosi, Santa de Santis, 2016, 18’
2. L’ultima Orazione van Gustav Baldassini, 2016, 16’
3. Black Comedy van Luigi Pane, 2015, 15’
4. Agata van Giacomo Boeri, 2016, 15’
5. L’Ultima Nicchia van Chiara Nano, 2016, 26’
Vrijdag 27 oktober 2017, 20.00 uur bij ACLI Olanda – Utrecht
Retrospectief van korte films “10 Corti in giro per il Mondo” – 10 Films gaan de wereld rond”
Het Istituto Italiano di Cultura presenteert in samenwerking met ACLI Olanda in twee delen een retrospectief van tien korte films die in de laatste jaren door Italiaanse regisseurs zijn gemaakt en ter beschikking werden gesteld door het Centro Nazionale del Cortometraggio (Italian Short Film Center) in samenwerking met het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking. De uiteenlopende selectie met komedie, drama en documentaires biedt een overzicht van de hedendaagse productie van korte films in Italië.
Tweede deel – Vertoning van vijf korte films:
1. Gibberish van Nathalie Biancheri, 2016, 12’
2. Estinguersi van Giulio Rocca, 2015, 13’
3. Rosa van Vincenzo Caricari, 2016, 25’
4. Amira van Luca Lepone, 2016, 9’
5. La Viaggiatrice van Davide Vigore, 2016, 15’
Met dank aan Centro Nazionale Cortometraggio
Reserveren is niet meer mogelijk